Πολλές φορές ακούμε την φράση «σύγκρουση συμφερόντων». Είναι μια δυσάρεστη κατάσταση, όπου ο εμπλεκόμενος πρέπει να λάβει μια κρίσιμη απόφαση, σε μια καθαρά ανταγωνιστική σχέση δύο αντιπάλων μερών και στα οποία αυτός συμμετέχει ή με τα οποία έχει σχέση με διαφορετική ιδιότητα.
Και αν μεν πρόκειται για κάποιον δημόσιο υπάλληλο σε θέση ευθύνης, τα πράγματα είναι ξεκάθαρα. Θα πρέπει να λάβει την απόφαση εκείνη που ευνοεί το δημόσιο συμφέρον.
Για παράδειγμα, ένας πρόεδρος επιτροπής δημοσίου διαγωνισμού, διοικητικός υπάλληλος κάποιου δήμου, που είναι η Αναθέτουσα Αρχή, καλείται να απορρίψει έναν συμμετέχοντα οικονομικό φορέα, διότι ο φάκελος των δικαιολογητικών συμμετοχής του δεν ήταν πλήρης.
Όμως συμβαίνει ο ιδιοκτήτης του οικονομικού φορέα, της εταιρίας δηλαδή που συμμετέχει στο διαγωνισμό, να είναι ο πενθερός του, που λόγω οικονομικών προβλημάτων, πρέπει να κερδίσει οπωσδήποτε τον διαγωνισμό για να ορθοποδήσει η εταιρία του.
Έτσι ο δημοτικός υπάλληλος, έχοντας δύο ρόλους, από τη μια πρόεδρος της επιτροπής διαγωνισμού και από την άλλη γαμβρός του ενδιαφερόμενου εμπόρου, αισθάνεται τεράστια ην πίεση που του ασκείται από τα αλληλοσυγκρουόμενα συμφέροντα.
Να τηρήσει το νόμο και να απορρίψει την εταιρία του πενθερού του ή να κάνει τα στραβά μάτια και να προσπαθήσει να πείσει και τα άλλα μέλη της επιτροπής να τον συνδράμουν, ώστε να δώσει την ευκαιρία στον πενθερό του να κερδίσει τον διαγωνισμό;
Η μία επιλογή τον καθιστά παράνομο αλλά συμπαθή και αγαπητό στους οικείους του, ενώ η άλλη, της επαγγελματικής εντιμότητας, τον καθιστά εχθρό στα μάτια της συζύγου του, αφού ενώ μπορούσε, δεν βοήθησε τον πατέρα της.
Μπορεί σε κάποιους η απάντηση να φαντάζει εύκολη, αλλά στη ζωή μας, τέτοιου είδους διλήμματα δεν έχουν εύκολη λύση.
Τι γίνεται όμως όταν η λύση είναι απλή και δεν βλάπτει κανένα; Μπορεί ο εμπλεκόμενος, να αποφασίζει με δύο «καπέλα», από δύο διαφορετικές θέσεις, όταν οι νομικές οντότητες στις οποίες ανήκει βρίσκονται σε αντιπαράθεση;
Και εξηγώ. Απόστρατος αξιωματικός έχει εκλεγεί πρόεδρος Νομικού Προσώπου Ιδιωτικού Δικαίου, της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Στρατιωτικών (ΠΟΣ), που ως ομοσπονδία σωματείων, είναι ένα δευτεροβάθμιο όργανο (τα μέλη της είναι σωματεία)
Στη συνέχεια συμμετέχει στις εκλογές Νομικού Προσώπου Δημοσίου Δικαίου, της Ενώσεως Αποστράτων Αξιωματικών Στρατού (ΕΑΑΣ), που είναι πρωτοβάθμιο όργανο (ένωση φυσικών προσώπων) και εκλέγεται μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου.
Με νόμο της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ (περιβόητος νόμος Κατρούγκαλου) η ΠΟΣ αναγνωρίζεται ως το μόνο συνταξιουχικό όργανο των αποστράτων και συμμετέχει στη διανομή ενός μεγάλου χρηματικού ποσού, που προκύπτει από τη μηνιαία παρακράτηση 0,20 ευρώ κατά κεφαλήν, από όλους αδιακρίτως τους στρατιωτικούς. Η παρακράτηση αυτή βαπτίζεται προαιρετική, παρέχοντας τη δυνατότητα σε όποιον είναι αντίθετος, να ζητήσει από τον ΕΦΚΑ, την άρση της παρακράτησης.
Όμως αλήθεια! πόσοι θα έμπαιναν στον κόπο να ασχοληθούν με 20 σεντ μηνιαίως; Επομένως πρακτικά, με το τέχνασμα αυτό, η παρακράτηση καθίσταται προαιρετικώς υποχρεωτική. Σκεφτείτε να συνέβαινε το αντίθετο, δηλαδή όποιος επιθυμούσε να του παρακρατούν 20 σεντ μηνιαίως να έκανε αίτηση, άραγε πόσοι θα προσέτρεχαν; Μάλλον ελάχιστοι. Τότε θα μπορούσαμε να λέγαμε ότι είναι πραγματικά προαιρετική. Και μόνον αυτή η μεθόδευση καταδεικνύει τον δόλιο τρόπο που προσπάθησε-και επέτυχε- ο νόμος Κατρούγκαλου να γεμίσει τα ταμεία των συνδικαλιστικών οργάνων, διαφόρων κατηγοριών εργαζομένων και μη.
Η ΕΑΑΣ έχει προσφύγει στο ΣτΕ κατά του νόμου Κατρούγκαλου, διότι αγνοήθηκε παντελώς ο διεκδικητικός χαρακτήρας της – από ποιους; από τους αριστερούς- και εξαιρέθηκε από τον λογαριασμό των 0,20 ευρώ. Τα θέματα αυτά εξετάζονται από το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΑΑΣ, ως συνέχεια των ενεργειών που ξεκίνησαν επί των προηγουμένων διοικήσεων, προς όφελος των μελών μας. Σε αυτό το Διοικητικό Συμβούλιο συμμετέχει ως μέλος και ο πρόεδρος της ΠΟΣ!! Δηλαδή φοράει δύο καπέλα, έναν του συμβούλου ΔΣ/ΕΑΑΣ και ένα του προέδρου της ΠΟΣ, δύο νομικών προσώπων δηλαδή που βρίσκονται σε ευθεία αντιπαράθεση και για συγκεκριμένα ζητήματα.
Δηλαδή έχουμε μια προφανή σύγκρουση συμφερόντων στο ίδιο πρόσωπο. Και αν ήταν μόνον έτσι, ίσως να μην πείραζε καθόλου, αφού το διοικητικό δίκαιο δεν έχει σχετική πρόβλεψη για παρόμοιες καταστάσεις. Θεωρείται νόμιμο!
Όμως η ΠΟΣ στο συγκεκριμένο ζήτημα έκανε παρέμβαση υπέρ του δημοσίου, υπέρ του νόμου Κατρούγκαλου δηλαδή, σε ό,τι αφορά στη μοναδικότητα που της παρέχει, ως μοναδικού συνταξιουχικού οργάνου και στην παχυλή χρηματοδότηση από την «θέλεις δεν θέλεις» παρακράτηση του 0,20 ευρώ μηνιαίως από όλους τους αποστράτους, ανεξαρτήτως αν είναι μέλη ή όχι στα σωματεία-συνδέσμους, που είναι μέλη της ΠΟΣ!!
Δηλαδή από τη μια έχουμε έναν πρόεδρο της ΠΟΣ, να στρέφεται κατά των συμφερόντων της ΕΑΑΣ και από την άλλη ένα μέλος του ΔΣ/ΕΑΑΣ να τηρεί «σιγήν ιχθύος», όταν τα θέματα αυτά εξετάζονται από το ΔΣ/ΕΑΑΣ.
Νόμιμο; ναι. Ηθικό όμως;
Στη αυτή τη σύγκρουση συμφερόντων και καθηκόντων, δεν υπήρξε ουσιαστικό δίλημμα. Η επιλογή ήταν ξεκάθαρη: στήριξη της ΠΟΣ εις βάρος της ΕΑΑΣ! Μου θυμίζει τον Νίκο Κούρκουλο (Άρης) στην ταινία «Λόλα» (1964) που ρώτησε τον Σπύρο Καλογήρου (Μαύρος): «Είναι ανάγκη να χτυπηθούμε;» για να πάρει την απάντηση: «Πολλά τα λεφτά Άρη».
Η λύση σε αυτήν τη σύγκρουση συμφερόντων είναι απλή, ιδίως για υψηλόφρονες αξιωματικούς. Όταν συγκρούονται τα συμφέροντα και επιλέγεις τον έναν αντίπαλο, παραιτείσαι από τον άλλον!