Όπως κάθε χρόνο, έτσι και φέτος, πιστοί, στο ιερό καθήκον, της απόδοσης τιμής σ’ αυτούς που θυσιάστηκαν, για να είμαστε σήμερα ελεύθεροι, το Παράρτημα Ιωαννίνων της ΕΑΑΣ, πραγματοποιεί το σημερινό μνημόσυνο, και για να μαθαίνουν οι νεώτεροι και και να θυμούνται οι γεροντότεροι .
Τα γεγονότα, πριν την επίθεση στην Κόνιτσα, όπως όλοι γνωρίζετε, δεν ξεκινούν ξαφνικά εκείνα τα Χριστούγεννα του 1947. Ξεκινούν πολύ ενωρίτερα.
Εμείς όμως, ας κάμε στις αρχές Σεπτεμβρίου 1947, όταν η 3η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ, διαπίστωσε ότι “ στην Ελλάδα ωρίμασαν οι συνθήκες για τη δημιουργία ελεύθερης δημοκρατικής περιοχής με δική της κυβέρνηση” και ενέκρινε την εφαρμογή του Σχεδίου "ΛΙΜΝΕΣ", το οποίο καθόριζε μεταξύ άλλων ως βασικό σκοπό: Να αναληφθεί αποφασιστική επιθετική προσπάθεια για τη δημιουργία ελεύθερης περιοχής στο χώρο Κόνιτσα - Μέτσοβο, Γρεβενά - Τσοτύλι – Νεστώριο.. “ .
Υπόψιν, ότι μόνο το 1947, είχαν πραγματοποιηθεί επιθέσεις για την κατάληψη 13 πόλεων και 3 χωριών, χωρίς επιτυχία αλλά, οι αποτυχίες αυτές , δεν κλόνισαν την κομμουνιστική ηγεσία ούτε μετέβαλαν την απόφασή της για στρατιωτική επιτυχία στην Ήπειρο.
Και ενώ η επίθεση για την κατάληψη της Κονίτσης είχε αποφασισθεί, η VIII ΜΠ ενώ γνώριζε ότι κάτι θα γινόταν στην Ήπειρο, δεν γνώριζε ούτε το πότε ούτε το πού.
Έτσι το 1947, οι κομμουνιστικές δυνάμεις ανασυγκροτήθηκαν και οργανώνονταν σε τακτική βάση. Δηλαδή , κάθε Τάγμα είχε περίπου 300 άνδρες , 2 όλμους 81 χιλ. και 4 πολυβόλα.
Όμοια συγκρότηση είχε και ο Εθνικός Στρατός, αλλά με 500 άνδρες ανά Τάγμα , όλμους 3'' , χωρίς πολυβόλα.
Έτσι λοιπόν, την 24η Δεκ 1947, η διάταξη των αντιπάλων ήταν:
Α. Από κομμουνιστικής πλευράς (Ένοπλα Τμήματα υπό τον Μάρκο Βαφειάδη):
1. Η 16η ΤΑΞ (Παλαιολόγου) στην περ. ΛΥΚΟΜΟΡΟ - ΜΠΟΥΡΑΖΑΝΙ με 3 ΤΠ
2. Η 32 ΤΑΞ (Σοφιανού) στην περ. ΠΕΚΛΑΡΙ – ΝΙΚΑΝΩΡΑΣ με 4 ΤΠ
3. Η 38 ΤΑΞ (Αγράφων) στην περ. ΖΑΓΟΡΙΩΝ με 3 ΤΠ
4. Διλοχία Δολιοφθορέων στην περ. ΠΩΓΩΝΙΑΝΗΣ
5. ΟΡΕΙΒΑΤΙΚΗ ΠΥΡΧΙΑ στον ΝΙΚΑΝΩΡΑ και στην περ. Γ/Φ ΣΚΟΡΔΙΛΗ
6. 27 ΤΑΞ (Υψηλάντη) στην Αν. ΜΟΥΡΓΚΑΝΑ με 2 ΤΠ (Σλαυομακεδόνων) και
7. 15 ΤΑΞ (Χειμάρρου) στην περ. ΥΨ. ΒΕΛΟΥΝΑ- ΜΕΓΑΛΗ ΡΑΧΗ – ΤΑΒΕΡΑ – Νως ΜΟΥΡΓΚΑΝΑΣ με 4 ΤΠ .
Β. Από εθνικής πλευράς (Δυνάμεις VIII ΜΠ)
1. 75 ΤΑΞ (Σχης ΠΖ Δόβας Κων/νος) , μετά από 5 μετασταθμεύσεις εντός του 1947, στην περ. ΚΟΝΙΤΣΗΣ με 2 ΤΠ, ΜΑΥ, Ουλαμό ΠΠΒ, και Ουλαμό όλμων 4,2'' με την εξής διάταξη:
α. 582 ΤΠ (-) με τρείς Λόχους αμυντικά εγκατεστημένους στα Βως και Ακώς της ΚΟΝΙΤΣΗΣ (Υψ. ΜΑΚΡΟΒΟΥΝΙ, Πρ. ΗΛΙΑΣ και Αγ. ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ) και Δρία ΜΑΔ στα ΝΔυτικά της.
β. 584 ΤΠ με Ομάδα μέσων πολυβόλων και Ουλαμό όλμων 4,2'', εγκατεστημένο αμυντικά σε 4 Σημεία Στηρίγματος στα Υψ. (ΙΤΙΑΣ, ΤΣΟΥΡΝΙΚΑ, Πρ. ΗΛΙΑΣ Εξοχής) Βως ΚΟΝΙΤΣΗΣ.
γ. 4/582 ΤΠ + Δρία ΜΑΥ στην Γ/Φ ΜΠΟΥΡΑΖΑΝΗ.
2. Η 76 ΤΑΞ με ΤΣ στα ΔΟΛΙΑΝΑ και δυνάμεις: 1 ΤΠ, 2 ΤΕ, 24ο ΕΤ Χ/Φ
3. Η 43 ΤΑΞ μετά από 14 μετασταθμεύσεις εντός του 1947, με ΤΣ στο ΜΕΤΣΟΒΟ με 2 Τάγματα (527 ΤΠ και το 528 ΤΠ ).
Όπως καταλαβαίνετε, η αναλογία δυνάμεων, οπλισμού και μέσων στην περιοχή της Κονίτσης, ήταν συντριπτικά υπέρ των κομμουνιστικών δυνάμεων του Βαφειάδη.
Και φθάνουμε στα ξημερώματα των Χριστουγέννων του 1947.
Μαζί σχεδόν με τις καμπάνες των εκκλησιών στις 6:30 το πρωϊ, ακούγονται οι πρώτες εκρήξεις βλημάτων όλμων στα υψ. του Πρ. ΗΛΙΑ ΕΞΟΧΗΣ και οι πρώτες πυκνές ριπές κατά του 582 ΤΠ στα υψ. εδώ κοντά , του Πρ. ΗΛΙΑ και του Αγ. ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ.
Μισή ώρα αργότερα, στις 07:00 προσβάλλεται το αριστερό του 584 ΤΠ στα υψ. ΙΤΙΑΣ.
Την 07:40 οι (100 με 120) υπερασπιστές της Γ/Φ στο ΜΠΟΥΡΑΖΑΝΙ, δέχονται τη σφοδρή επίθεση της 16 ΤΑΞ Παλαιολόγου (1.000 με 1.100 άνδρες) υποστηριζόμενοι από Πυρχία. Ο αγώνας είναι άνισος. Η αναλογία δυνάμεων είναι σχεδόν 1 προς 10. Μέχρι τις 09:15 έχει κυριευθεί η Γ/Φ , η διάβαση, και έχουν καταληφθεί τα υψ. ΠΕΛΕΚΑΝΙΑ, ΒΙΓΛΑ και ΜΑΥΡΟΒΟΥΝΙ, αποκόπτοντας έτσι, την οδική επικοινωνία ΚΑΛΠΑΚΙΟΥ – ΚΟΝΙΤΣΗΣ.
Την 12:30, τραυματίζεται ο Δκτής της 75 ΤΑΞ (Σχης ΠΖ Δόβας Κων/νος) και τη διοίκηση αναλαμβάνει ο Δκτής του 584 ΤΠ, Ανχης ΠΖ Παλλαντάς Γεώργιος.
Τη νύκτα, τέλος της 25/26 Δεκ, 2 “Τάγματα” της 38 ΤΑΞ (ΑΓΡΑΦΩΝ), προωθήθηκαν από την περ. ΖΑΓΟΡΙΟΥ και εγκαταστάθηκαν αμυντικώς στα υψ. Ακώς ΚΑΛΠΑΚΙΟΥ (Υψ. Νως ΑΡΙΣΤΗΣ, ΓΚΡΑΜΠΑΛΑΣ μέχρι Υψ. 1044 ΚΑΤΩ ΠΕΔΙΝΑ), ελαφρά δε τμήματα αυτών, προωθήθηκαν μέχρι ΝΕΓΡΑΔΕΣ.
Έτσι, όλοι οι ΑΝΣΚ του Στγού Μάρκου είχαν επιτευχθεί. Είχε απομονώσει το πεδίο της μάχης και Βως ΚΑΛΠΑΚΙΟΥ και επι Γ/Φ ΜΠΟΥΡΑΖΑΝΙΟΥ με 6 “Τάγματα” και περιέσφιγγε τα 2 Τάγματα στην Κόνιτσα με 4 δικά του. Η νίκη ήταν σίγουρη. Έτσι τουλάχιστον πίστευε........
Δεν υπολόγισε όμως, ούτε ότι είχε ηττηθεί ήδη μία φορά , από τους ίδιους αυτούς άνδρες στο ΜΕΤΣΟΒΟ, δυό μήνες νωρίτερα (18-30 Οκτωβρίου 1947), ούτε την υπεράνθρωπη αντοχή αυτών που πολεμούν υπέρ βωμών και εστιών και πιστεύουν στο δίκαιο του αγώνα τους, ούτε τέλος τη Θεία Δίκη για την ύβρι που διέπραξε, χύνοντας αίμα αθώων, την Άγια Ημέρα των Χριστουγέννων.
Και συνεχίσθηκαν οι επιθέσεις και την επόμενη ημέρα ενώ τη Ν 26/27 Δεκ, το 584 ΤΠ, εγκαθίσταται στο ΚΑ ΚΟΝΙΤΣΗΣ, χωρίς να γίνει αντιληπτό.
Η κίνηση αυτή του Ανχη Παλλαντά, έσωσε την Κόνιτσα, γιατί στις 20:45 εκτοξεύεται επίθεση , από ΝΔυτ. και από τον πεδινό διάδρομο με αποτέλεσμα την κατάληψη αρκετών οικιών ΝΔ της πόλεως. Η αντεπίθεση της 75 ΤΑΞ, διαρκεί μεχρι το πρωϊ της 28ης Δεκ, πλην όμως δεν επιτυγχάνεται πλήρης εκκαθάριση.
Άλλη επίθεση το βράδυ της 28ης Δεκ, στις 02:00 προξενεί σοβαρές απώλειες στο 1/582 ΤΠ, και οι εναπομείναντες συμπτύσσονται στο Υψ. Πρ. ΗΛΙΑΣ ΚΟΝΙΤΣΗΣ ενω η 75 ΤΑΞ, αναδιατάσσει δυνάμεις του 584 ΤΠ και καλύπτει το κενό.
Εν τω μεταξύ, οι φίλιες δυνάμεις, της 43 και της 76 ΤΑΞ, έχουν εμπλακεί σθεναρά με τις 38 ΤΑΞ (ΑΓΡΑΦΩΝ) και 16 ΤΑΞ (ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΥ) στις κατευθύνσεις ΚΑΤΩ ΠΕΔΙΝΑ – ΑΡΙΣΤΗ και ΔΟΛΙΑΝΑ – ΓΕΡΟΠΛΑΤΑΝΟΣ αντίστοιχα.
Τη λύση θα έδινε τη Ν 28ης Δεκ, η Γ' ΜΚ με 4 ΛΟΚ όπου προωθείται αθόρυβα στην περ. της ΑΝΩ ΡΑΒΕΝΙΑΣ.
Η 29η Δεκ, βρίσκει την 75 ΤΑΞ να έχει ολοκληρώσει την εκκαθάριση και να υπομένει στωϊκά τον συνεχιζόμενο βομβαρδισμό των θέσεών της και της πόλεως.
Ο Βαφειάδης, διατάσσει την σχεδίαση και προπαρασκευή αποφασιστικής ενεργείας, κατά του Αυχένος ΠΑΝΑΓΙΑΣ – Πρ. ΗΛΙΑ (Ανκως ΚΟΝΙΤΣΗΣ) γιά την 31 Δεκ.
Όμως, η Γ' ΜΚ τη Ν 29/30 Δεκ, “διολίσθησε” διά μέσου των εχθρικών γραμμών και επιτιθέμενη αιφνιδιαστικά το ίδιο βράδυ, κατορθώνει να καταλάβει τα Υψ. Βως ΓΕΡΟΠΛΑΤΑΝΟΥ και Δυτ. Υψ. ΒΙΓΛΑ (στα νώτα δηλαδή της εχθρικής τοποθεσίας). Η Μοίρα αντέχει τις λυσσώδεις αντεπιθέσεις της ΤΑΞ Παλαιολόγου, οι οποίες εκτοξεύονται από το ΠΦ της 30ης Δεκ. Τότε όμως φθάνει και η 76 ΤΑΞ (523 και 629 ΤΠ) και ανακουφίζει τα πιεζόμενα τμήματα της Γ' ΜΚ.
Την 31 07:00 Δεκ , εκδηλώνεται η σχεδιασθείσα σφοδρή επίθεση του Σοφιανού (32 ΤΑΞ) κατά της 75 ΤΑΞ, αρχικά στον Αγ. ΑΘΑΝΑΣΙΟ και την 19:30 κατά του Πρ. ΗΛΙΑ. Ο αγώνας διεξάγεται σώμα με σώμα, αλλά οι επιθέσεις αποκρούονται.
Μέχρι το ΤΦ της 31ης Δεκ, η 43 ΤΑΞ έχει αφιχθεί στην περ. Γ/Φ ΜΠΟΥΡΑΖΑΝΙΟΥ η δε 76 ΤΑΞ, στην περ. ΒΑΣΙΛΙΚΟΥ. Ταυτόχρονα όμως, το 527 ΤΠ και το 24ο ΤΧ, συνεχίζουν και αφού εξασφαλίζουν τη Γ/Φ ΡΟΜΠΟΚΗ (επί του ΒΟΪΔΟΜΑΤΗ ποτ.) με Λ/24 ΤΧ, συνεχίζουν μαχόμενοι,και αφού ανατρέπουν διαδοχικές αντιστάσεις στην περ. Υψ. ΚΛΕΙΔΩΝΙΑΣ, ΓΟΡΙΤΣΑΣ (ΚΑΛΛΙΘΕΑΣ) και Γ/Φ ΣΤΟΜΙΟΥ, εισήλθαν στην ΚΟΝΙΤΣΑ και συνενώθηκαν με την 75 ΤΑΞ.
Βέβαια, ούτε αυτό ούτε κι η πρωτοχρονιάτικη είσοδος των ΛΟΚ στην πόλη έλυνε το πρόβλημα, αλλά έδειχνε ότι η πολιορκία είχε κενά, και ότι άρχισε να “σπάζει”..
Έτσι η 43 ΤΑΞ (Σγείο, 528 ΤΠ και 24 ΤΧ) αφού εγκατέστησε στη Γ/Φ ΡΟΜΠΟΚΗ (επί του ΒΟΪΔΟΜΑΤΗ ποτ.) το 521 ΤΠ, εισήλθε τις απογευματινές ώρες της 2ας Ιαν 1948, στην ΚΟΝΙΤΣΑ, όπου και ανέλαβε τη Διοίκηση. Ουσιαστικά, ο αγώνας είχε κριθεί.
Οι εχθροπραξίες συνεχίσθηκαν και την 6 Ιαν , οπότε εκκαθαρίσθηκαν οι τελευταίες αντιστάσεις των Υψ. ΙΤΙΑΣ ,με το ΤΦ της οποίας να δηλώνει και τη λήξη της Μάχης της ΚΟΝΙΤΣΗΣ.
Μετά τη σειρά αυτή των μαχών για την κατάληψη της ΚΟΝΙΤΣΗΣ, όλοι όσοι ενεπλάκησαν κατά κάποιο τρόπο, μελετούν τις πράξεις και τις παραλείψεις τους και εξάγουν συμπεράσματα. Ακόμη κι ο Βαφειάδης. Όλοι, πλην της ηγεσίας του ΚΚΕ, που αποφάσισε να συνεχίσει τον αγώνα για κατάληψη της εξουσίας, καταστρέφοντας την Ελλάδα γιά δυό ακόμη χρόνια, έχοντας την ευθύνη για ποταμούς αίματος (Καρδίτσα, Καρπενήσι και Φλώρινα).
Τα τραγικά αποτελέσματα της τότε πολιτικής του ΚΚΕ, για τη Μάχη της ΚΟΝΙΤΣΗΣ , για να επανέλθουμε σε αριθμούς, είχαν ως αποτέλεσμα 344 (104 ΕΣ + 240) καταμετρημένους νεκρούς, 53 (ΕΣ) αγνοουμένους (κατά πάσαν πιθανότητα νεκρούς) και 433 ( 356 + 77) τραυματίες, χωρίς να υπολογίσουμε όσους τραυματίες μεταφέρθηκαν στο ΓΡΑΜΜΟ ή στην Αλβανία.
Θα ήθελα σήμερα να σας πώ πολλά. Να αναφέρω τα ονόματα των πρωταγωνιστών και των νεκρών, την πορεία τους και την κατάληξή τους αλλά, φοβάμαι ότι θα γίνω κουραστικός και δεν θα θυμάστε τίποτα.
Επιτρέψτε μου όμως αντί αυτού, ένα απόσπασμα από συνέντευξη του “καπετάν Χειμάρρου” (κατά κόσμον Βασιλείου Γκανάτσιου), ο οποίος “κρατούσε” τότε την περιοχή Κεραμίτσας – Τσαμαντά - στο “Ρεπορτάζ χωρίς σύνορα” του Στ. Κούλογλου, που προβλήθηκε στις 10 Απρ 2006) και αφορά την τότε λειτουργία του ΚΚΕ:
Είπε τότε:
“Δεν κερδίσαμε ένα μεγάλο χώρο εκτός από το Γράμμο και τα Ζαγόρια εκεί που τα αποκτήσαμε ξανά. ... . Δεν είχαμε στρατό. ... Αλλά και το επιτελείο που είχανε, ήταν κυρίως πολιτικό επιτελείο. Αυτοί, ο Ζαχαριάδης και ο Ιωαννίδης ήρθαν τον Σεπτέμβριο του ΄47 στο βουνό όταν είδαν ότι απέτυχε η εαρινή εκστρατεία του αντιπάλου. Ως τότε περιμένανε, καιροσκοπικά για να δούνε πως θα εξελιχθεί.
….. ... Δεν είχαμε στο γενικό αρχηγείο επιτελείο. Όχι στις μονάδες. Στις μονάδες δεν είχαμε, είχαμε απλούς ανθρώπους οι οποίοι έκαναν ορισμένες δουλειές. ..Καθ' εαυτού στρατιωτικό επιτελείο δεν υπήρχε. ..
Είχαν μόνον στο γενικό αρχηγείο δυο μόνιμους αξιωματικούς. Οι οποίοι ήταν κομμουνιστές και καταρτισμένοι οι άνθρωποι εκεί από στρατιωτική άποψη. Αλλά και αυτούς δεν τους ρωτούσαν, δεν τους συμβουλεύονταν.
Τις αποφάσεις τις έπαιρνε η πολιτική ηγεσία, ο Ζαχαριάδης, ο Ιωαννίδης, ο Μπαρτζώκας που βγήκε αργότερα και ο Γούσιος με τον Βλαντά. Αυτοί ήταν άνθρωποι οι οποίοι ορισμένοι δεν είχαν υπηρετήσει καθόλου στο στρατό. Δεν ήξεραν δηλαδή ούτε το όπλο να χειριστούν. ... Δεν μπορούσε να γίνει πόλεμος με τέτοιους. … Πήγαιναν στα κουτουρού. Έπαιρναν ορισμένες γενικές οδηγίες απέξω, αποφάσιζαν αυτοί και στα 2 στρατιωτικά στελέχη τα οποία υπήρχαν στο γενικό αρχηγείο τους έδιναν οδηγίες και τους έλεγαν. Βγάλτε μια διαταγή, θα πάμε να χτυπήσουμε τη Φλώρινα. Και εκείνοι οι άνθρωποι κάθονταν και έβγαζαν, διαμόρφωναν τη διαταγή από στρατιωτική άποψη σωστά. Τη μορφή εννοώ. Ως προς το περιεχόμενο όμως αν μπορούσε να πραγματοποιηθεί αυτή η εντολή του πολιτικού γραφείου ήταν άλλο πρόβλημα, δεν είχαν θέση σε αυτό να μιλήσουν.
Ύστερα από το ΄49 που έγινε το πολεμικό Συμβούλιο, στο πολεμικό Συμβούλιο ήταν μόνο κομματικά στελέχη. Δεν υπήρχε κανένα στρατιωτικό στέλεχος. Οι δύο αυτοί αξιωματικοί ήταν τεχνικοί ας πούμε. Είχαν την τεχνική πλευρά του συστήματος. Δεν είχαν όμως τη δυνατότητα αλλά εγώ θα πω ακόμα, επειδή παρέμειναν εκεί, ούτε και την τόλμη να πούνε τη γνώμη τους. Γιατί όποιος έλεγε τη γνώμη του έβρισκε τον μπελά του. Είχε πει τη γνώμη του ο μακαρίτης ο Λογοθέτης, εξοντώθηκε μέσα στο γενικό αρχηγείο. Τώρα το πως εξοντώθηκε είναι άλλο ζήτημα...”
Τα συμπεράσματα δικά σας. !!!
Ας δούμε τώρα τη σημερινή κατάσταση.
Η Ελλάδα κι ο Ελληνισμός, βρίσκονται στο μάτι του κυκλώνα. Λάθη και αδιαφορία δεκαετιών, αποθράσυναν όλους τους γείτονές μας και ζητάνε να αρπάξουν από τη χώρα, ό,τι μπορούν. Όπως ακριβώς πριν από 75 χρόνια.
Η κρίση την οποία διέρχεται η χώρα, δεν είναι μόνον οικονομική. Δεν είναι μόνον ο κωρονοϊός. Είναι και ηθική και κοινωνική και κρίση αξιών και κρίση θεσμών και πολλών άλλων. Κοιτάξτε γύρω σας να δείτε πόσοι είμαστε σήμερα εδώ !!!
Βλέπετε, εμείς δεν έχουμε καμμιά κομματική ταυτότητα ή “καπέλο” ούτε είμαστε δεδομένοι σε κάποιο χώρο. Πορευόμαστε με βάση τη συνείδησή μας και την αίσθηση του καθήκοντος, διότι ακόμη κι αν βγάλαμε την τιμημένη στολή του Έλληνα Αξιωματικού από το σώμα μας, την φοράμε πάντα στην ψυχή μας.
Και δυστυχώς, πρέπει σε κάθε ευκαιρία, να υπενθυμίζουμε τα αυτονόητα, όπως για παράδειγμα ότι η σημερινή μας συγκέντρωση στην ακριτική Κόνιτσα, είναι το αρχέγονο εκείνο ελληνικώτατο έθος της αποτίσεως τιμής στους πεσόντες του έθνους και το χριστιανικώτατο εκείνο καθήκον της προσευχής όλων ημών, με τις ευλογίες του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου μας, για την ανάπαυση των ψυχών τους.
Η κρίση την οποία βιώνουμε, δεν διορθώνεται βέβαια , μόνο με οικονομικά μέτρα ή μέτρα για τη δημόσια υγεία ή μέτρα για το ένα και το άλλο.
Η κατάσταση αυτή, διορθώνεται με επιστροφή στις παραδοσιακές αξίες του τόπου, με βασικούς πυλώνες τον Ελληνισμό και την Ορθοδοξία, δυό πυλώνες οι οποίοι βάλλονται συνεχώς και παντοιοτρόπως, καθώς και με την ομοψυχία των Ελλήνων και την αλληλεγγύη.
Για να γίνει αυτό, χρειάζεται να υπάρχει και να διατηρείται η ιστορική μας μνήμη και η γνώση της ιστορίας μας, μαζί με την αναγνώριση και την απόδοση της προσήκουσας τιμής, σε κείνους τους ήρωες μαχητές, οι οποίοι θυσιάστηκαν για την ελευθερία της πατρίδος.
Κι ας μη συγχέουμε την ελευθερία με την ειρήνη διότι και οι σκλάβοι έχουν ειρήνη, δεν έχουν όμως ελευθερία.
Οι θυσίες κι οι αγώνες των ηρωϊκών μαχητών της φιλόξενης αυτής πόλεως , ας μας δείχνουν το δρόμο του χρέους, του ευγενούς αγώνα, της θυσίας και της τιμής.
ΑΘΑΝΑΤΟΙ !!!