Όταν μας δίδασκαν περί Ηγεσίας στη Στρατιωτική Σχολή των Ευελπίδων, μας μάθαιναν το τριαδικό σύστημα οργανώσεως και το ιεραρχικό σύστημα Διοικήσεως.
Οι Κανονισμοί του Στρατεύματος προβλέπουν πως η ιεραρχία των βαθμών και η ιεραρχία των καθηκόντων είναι σε πλήρη αρμονία μεταξύ τους.
Δηλαδή δεν θα μπορούσε ποτέ ένας Υπολοχαγός που είναι ο αρχαιότερος όλων των Υπολοχαγών της μονάδας του να είναι διμοιρίτης και ένας ομοιόβαθμός του αλλά νεότερος να είναι διοικητής λόχου.
Επίσης μας έλεγαν ότι το μέγιστο που μπορεί να διοικήσει ένας άνθρωπος είναι εννέα άτομα και αυτό μόνον ο …… Μέγας Ναπολέων. Για να αντιληφθούμε αυτή τη δυσκολία μας έφερναν ως παράδειγμα τον ομαδάρχη, που είναι αυτός που διοικεί τα περισσότερα άτομα, συνήθως εννέα. Κάθε άλλος ανώτερος π.χ. ο διμοιρίτης διοικεί συνήθως 3-6 υφισταμένους του, ο δκτης λόχου 4-8 κ.ο.κ για να φτάσουμε στον διοικητή Ταξιαρχίας που σε ελάχιστες περιπτώσεις θα έχει υπό την άμεση διοίκησή του, πάνω από 7 υφιστάμενες διοικήσεις.
Έτσι, όχι εμείς αλλά άλλοι πολύ προγενέστεροι από εμάς, απλοποιήσαμε τη Διοίκηση και τη μεταφέραμε αυτούσια και επιτυχημένα στο χώρο της Διοίκησης Επιχειρήσεων. Αυτή η διαδικασία εγκαθίδρυσε στο στράτευμα μια εσωτερική κουλτούρα συστήματος όπου οι διαταγές διαβιβάζονται ιεραρχικά προς τα κάτω και αντιστρόφως, δηλαδή τα αιτήματα, οι αναφορές εκτέλεσης και τα παράπονα υποβάλλονται ιεραρχικά προς τα άνω. Μάλιστα προβλέπονται και πειθαρχικές ποινές για παράκαμψη της ιεραρχίας.
Και ενώ μαθαίναμε ότι στρατιώτης πάει στο δεκανέα, ο δεκανέας στο λοχία και αυτός στον επιλοχία και πάει λέγοντας μέχρι το Στρατηγό ξαφνικά, αποφοιτήσαμε και γνωρίσαμε μια διαφορετική πραγματικότητα.
Έκπληκτοι και ενεοί παρακολουθούσαμε τους πάντες να μπερδεύονται στα πάντα και μιλάω πάντα για θέματα Διοικήσεως.
Ο Δκτης Μονάδος επέβλεπε το βάψιμο, ο Υδκτης την επάρκεια της σάλτσας στο γεύμα και ο Ανθυπολοχαγός……. κατάντησε η τελευταία τρύπα του ζουρνά.
Έβγαινε ο Λοχαγός να μιλήσει στο Λόχο του και δεν έλεγε «σας διατάζω να κάνετε αυτό ή εκείνο» αλλά «διέταξε ο κ. Δκτης……..». Μα από όσα μαθαίναμε επί 4 χρόνια ο Διοικητής διατάζει το Λοχαγό και αυτός τους Διμοιρίτες του και ο………. ομαδάρχης τελικά τους στρατιώτες της ομάδας του.
Μας δίδασκαν ότι πάντα μεταξύ των δύο υπάρχει ….. αρχαιότερος κι εμείς το πιστέψαμε, έλα όμως που όταν μεγαλώσαμε είδαμε πολύ νεότερους να μας κάνουν κουμάντο είτε μέσω πολιτικών γραφείων ή κομμάτων είτε από θέσεις που ήταν κοντά στα κέντρα λήψης αποφάσεων του ΥΠΕΘΑ. Είδαμε ακόμη να δίνουμε διαταγές και αυτές να αλλάζουν εν μία νυκτί επειδή το απαίτησε ο ιερέας ή ο κοινοτάρχης του παρακείμενου χωριού.
Καταντήσαμε στη χώρα μας ακόμη και όταν ο κάδος σκουπιδιών παραμείνει γεμάτος, να φταίει ο …… ποιος; Όχι το συνεργείο καθαριότητας ούτε ο προϊστάμενός τους, αλλά ο δήμαρχος και ανάλογα με την προβολή στα ΜΜΕ ακόμη και ο αρμόδιος υπουργός, που πρέπει σώνει και καλά να παραιτηθεί ή ακόμη χειρότερα ο Πρωθυπουργός!
Όμως τα κλιμάκια, που πρέπει να λογοδοτήσουν για τον κάδο, είναι πολύ πιο χαμηλά και εκεί θα έπρεπε να αποδοθεί η ευθύνη.
Έλα όμως που και ο Πρωθυπουργός εμπλέκεται μέχρι το επίπεδο του …… οδηγού του απορριμματοφόρου και επομένως «τσιμπάει» συνυπευθύνοτητα!
Σε άλλες χώρες, που γνωρίζουν την αξία της αλυσίδας διοικήσεως, τα συστήματα δουλεύουν ρολόι και είναι βέβαια καλύτερα από την Ελλάδα.
Εδώ, ένας αχταρμάς, μια υπερβολή στο κουμάντο, μια αδυναμία να εμπιστευτούμε τον άμεσα υφιστάμενο, κατεβαίνουμε όλο και πιο κάτω, μέχρι τον χειριστή και στο τέλος επικρατεί ένα χάος όχι μόνο στη διαβίβαση εντολών αλλά και στην εκτέλεσή τους, με καταστροφικά αποτελέσματα. Θυμηθείτε την τραγική περίπτωση της πυρκαγιάς στο Μάτι.
Και παλαιότερα, τι δουλειά είχε ο Αρχηγός Αστυνομίας να πάει να συλλάβει ο ΙΔΙΟΣ τον Σορίν Ματέι; Το θυμάστε το περιστατικό; Τι δουλειά έχει ο Συνταγματάρχης (κάποτε οι Συνταγματάρχες διοικούσαν Μεραρχίες σε πολεμικές επιχειρήσεις) να επιβλέπει το ψήσιμο των αρνιών στην πασχαλινή φιέστα του ΥΕΘΑ; Τι δουλειά έχει ο Πρωθυπουργός να ασχολείται με τις τουαλέτες των σχολείων; Τι δουλειά έχει ο ΥΕΘΑ να συντονίζει τις έρευνες για ανεύρεση θυμάτων αεροπορικού δυστυχήματος ή οι Α/ΓΕΣ και Α/ΓΕΕΘΑ να υποδέχονται έναν Ανθυπολοχαγό και έναν ΕΠΟΠ λοχία, κατά την άφιξή τους από την Τουρκία, όπου εκρατούντο για παραβίαση της Ε/Τ μεθορίου;
Δεν έχουν όργανα, επιτελείς, χαμηλόβαθμα στελέχη κ.ο.κ.; Δεν υπάρχει αλυσίδα διοικήσεως πυραμιδοειδούς τύπου; Εκτός αν ασχολούνται με αλλότρια, που δεν δύναμαι να προσδιορίσω και εκεί πρέπει να πέσει πέλεκυς, διότι στην ουσία διαλύουν το σύστημα.
Το ελληνικό μπάχαλο, από απόψεως αλυσίδας διοικήσεως, με άπειρες αυθαιρεσίες και κάθετες παρεμβάσεις, που τελικά καθιστούν τα πάντα αναξιόπιστα και μη λειτουργικά, έχει επικρατήσει σε κάθε πτυχή της δημόσιας διοίκησης. Οι κρίκοι της αλυσίδας αυτής είναι τόσο σκουριασμένοι ώστε το μόνο που μπορούν να εξυπηρετήσουν, είναι την αλαζονεία των ανωτέρων τους, όταν εκείνοι ψάχνουν να αποτινάξουν τη δική τους ευθύνη και να τη μεταθέσουν στους ώμους των εξιλαστηρίων θυμάτων τους.
Οφείλουμε αν θέλουμε να αποκεντρώσουμε τις ευθύνες να παραχωρήσουμε εξουσίες, διότι ευθύνη χωρίς εξουσία δεν υπάρχει. Να εμπιστευθούμε τους επιλεγέντες για το επί μέρους έργο και να τους αποδίδουμε τα εύσημα όταν τους αξίζουν ή να τους στηλιτεύουμε-και γιατί όχι να τους τιμωρούμε- όταν αποτυγχάνουν. Μόνον η αμφίδρομη ιεραρχία μπορεί να λειτουργήσει ως καλοσυντηρημένη αλυσίδα της μηχανής. Η παράκαμψη των ενδιάμεσων κρίκων, μόνο κακό μπορεί να φέρει.
Αλλιώς, βάλτε τον Αρχηγό Στρατού να πυροβολεί, το Αρχηγό της Αστυνομίας να περιπολεί και τους Υπουργούς και τους Πρωθυπουργούς να βάζουν σφραγίδες …… ως σφραγιδοκράτορες της Δημοκρατίας μας.